
عوامل درماتوفیتوزیس
تریکوفیتون روبروم
تریکوفیتون روبروم: (a) کشتهای تریکوفیتون روبروم معمولا مسطح تا کمی برجسته است، سفید تا کرم، شبیه چرم تا کرکی و پشت کلنی برنگ زردقهوهای تا قرمز شرابی میباشد. (b): منظره میکروسکوپی تریکوفیتون روبروم مقادیر کم تا متوسط میکروکونیدیهای قلمی، چماقی تا گلابی شکل را نشان میدهند. ماکروکونیدی معمولا دیده نمیشود.
تریکوفیتون منتاگروفایتیس
تریکوفیتون منتاگروفایتیس: (a): کشتهای تریکوفیتون منتاگروفایتیس واریته اینتردیجیتال معمولا مسطح، سفید رنگ تا کرم، دارای سطح پودری تا چرمی بوده و در پشت کلنی پیگمان زرد تا صورتی مایل به قهوهای است که اغلب با گذشت زمان به رنگ قرمز قهوهای تیره درمیآید. (b,c) : منظره میکروسکوپی تریکوفیتون منتاگروفایتیس واریته اینتردیجیتال، تعداد فراوانی میکروکونیدیهای کروی بیضوی تا گلابی شکل، گاه گاهی هایفیهای فنری شکل و کلامیدوکونیدیهای کروی و گاه و بیگاه تعداد کمی ماکروکونیدی چماقی شکل با دیواره صاف، قلمی و باریک نیز دیده میشود.
ترایکوفایتون شوئن لاینی
ترایکوفایتون شوئن لاینی: کلنی این درماتوفیت رشد بسیار آهستهای دارد و کلنیهای خاکستری، پوستی تا مومی با مرکز برآمده ایجاد میکند. سطح کلنی دارای چین خوردگیهای نامنظم میباشد. ایزولههای تازه آن کلنیهای مخمر مانند ایجاد مینمایند اما بعد از کشتهای مکرر به شکل کرکی درمیآیند. حاشیه کلنی دارای میسلیومهای فرورفته در محیط کشت است.
این درماتوفیت میکروکونیدی و ماکروکونیدی ایجاد نمیکند. هایفاهای با انشعابات شاخ گوزنی شکل (میسلیومهای شمعدانی شکل) از وجوه مشخصه میکروسکوپی این قارچ میباشد. البته هایفاهای شاخ گوزنی شکل در سایر درماتوفیتهای کند رشد نیز مشاهده میشود ولی رئوس متورم هایفا از ویژگیهای ترایکوفایتون شوئن لاینی میباشد. در برخی از استرینهای این قارچ بخصوص آنکه اگر در محیط برنج کشت شده باشد تعداد اندکی میکروکونیدیهای گرزی شکل مشاهده میشود. ترایکوفایتون شوئن لاینی را بوسیله رشد بسیار خوب در دمای 37 درجه و عدم نیاز به تیامین از ترایکوفایتون وروکوزوم، ترایکوفایتون ویولاسئوم و ترایکوفایتون کنسانتریکوم میتوان تشخیص داد.
ترایکوفایتون وروکوزوم
ترایکوفایتون وروکوزوم
مشخصات کلنی: بر روی محیط سابورودکستروز آگار رشد فوق العاده آهستهای دارد و اگر به محیط کشت تیامین و اینوزیتول یا عصاره مخمر افزوده شود رشد آن به سرعت بیشتری انجام خواهد شد. دارای کلنیهای سفید، برجسته، پوستی و دگمه مانند است. دارای سه واریته است. پشت کلنی واریته آلبوم بیرنگ است، واریته اوکراسئوم دارای کلنی مسطح زرد رنگ و واریته دیسکوئید با کلنی مسطح و سفید مایل به خاکستری مشخص میشوند.
مشخصات میکروسکوپی: در محیط سابورو دکستروز آگار هایفای شاخ گوزنی مشابه ترایکوفایتون شوئن لاینی مشاهده میشوند ولی انتهای آن ها کمتر تورمهای ناخن مانند را دارا میباشند. ایجاد میکروکونیدیهای اشکی شکل و به تعداد کم ماکروکونیدیهای لوبیائی شکل حاوی 3 تا 5 سلول را مینماید. زنجیره هائی از کلامیدوسپور در دمای 37 درجه مشاهده میشود. در محیط غنی شده با تیامین ماکروکونیدیا و میکروکونیدیا ظاهر میشوند. ماکروکونیدیاها 3 تا 7 سلول دارند و نوک یا راس آنها قاشقک (یا کاردک)، گرد و یا دوکی شکل است. میکروکونیدیاها تک سلولی و کاردکی یا گلابی شکل هستند.
ترایکوفایتون تونسورانس
ترایکوفایتون تونسورانس
(a) مشخصات کلنی: در محیط سابورو دکستروز آگار دارای رشد نسبتا آهستهای است. کلنیهای این درماتوفیت به چهارشکل یا حالت دیده میشوند: کلنیهای کاسهای شکل، کلنیهای مغزی شکل، کلنیهای چیندار و بالاخره کلنیهای مسطح. استرینی که بیشتر از بقیه از موارد بالینی جدا میشود مسطح و دارای حالت پودری بوده، به رنگ زرد کرم میباشد. گاهی رنگ کلنیها به صورتی متمایل میشود بویژه در مواقعیکه تولید رنگدانه توسط قارچ زیاد باشد. کلنی واریته سولفورئوم دارای سطحی صاف و کمی پودری شکل، به رنگ زرد پررنگ و تا حدودی شبیه به کلنی اپیدرموفیتون فلوکوزوم میباشد. عفونتهای ناشی از واریته اخیرعلائم التهابی شدیدی داشته و دراغلب حالات با زخمهای جلدی همراه است. کلنی واریته اکوئینوم عمدتا به شکل کوه آتشفشان و یا کاسهای شکل است ولی در برخی موارد مرکز آن ممکن است برجسته باشد. در بعضی مناطق تنها یکی از واریتههای تونسورانس دیده شده و بومی آن منطقه به شمار میرود. پشت کلنیها معمولا به سبب تولید رنگدانههای محلول، رنگین است. این رنگدانهها معمولا زرد مایل به قهوهای تا قرمز گل اخرائی یا قرمز ماهوتی پررنگ بوده و گاهی در محیط منتشرمیشوند.
(b) مشخصات میکروسکوپی: از خصوصیات میکروسکوپی این قارچ وجود تعداد فراوان میکروکونیدیا با اندازههای متغیر (5-2×7-3 میکرون) و اشکال متنوع است. معمولا گرزی یا اشکی شکل بوده، اغلب از یک ساقه بلند تولید شده و زنجیرهای از کونیدیا را بر روی یک میسلیوم ایجاد میکنند. میکروکونیدیها زنجیروار بدنبال یکدیگر قرار گرفته و از کنار هم قرار گرفتن زنجیرههای مختلف تودههای میکروکونیدیا ایجاد میشوند. انتهای میسلیومهای برنده میکروکونیدیها کلفت بوده و معمولا کشیدهاند. ممکن است برخی از میکروکونیدیها متورم شده شبیه بادکنک گردند. برخی اوقات نیز ممکن است کونیدیهای نازک و چنگالی شکل دیده شوند که در حاشیه و یا روی میسلیومهای کج و بد شکل قرار گرفته و شبیه به هزارپا شوند. ماکروکونیدیا بندرت تشکیل میشود و بعضی اوقات ماکروکونیدیهای بد شکل و نامنظم که دیوارههای نسبتا ضخیم دارند نیز ممکن است در محیط آگار عصاره مخمر(yeast extract agar) مشاهده شوند. آنها شامل 10 تا 12 سلول میباشند. مشاهده کلامیدوکونیدیا، میسلیومهای راکتی شکل و ساختمانهای نامنظمی شبیه آرتروکونیدیا در این قارچ شایع است. با توجه به اینکه ترایکوفایتون تونسورانس در محیطهای کشت فاقد تیامین رشد بسیار کمی داشته و یا ممکن است رشد نکند، به کمک این خصوصیت میتوان آن را از ترایکوفایتون روبروم و ترایکوفایتون منتاگروفایتیس تشخیص داد. برای رشد ترایکوفایتون مگنینی نیز وجود اسیدآمینه هیستیدین ضروری است و از این ویژگی نیز برای تفکیک این دو نوع درماتوفیت میتوان استفاده کرد. علاوه بر این کچلیسرناشی از ترایکوفایتون تونسورانس به شکل اندوتریکس و کچلی ناشی از ترایکوفایتون مگنینی به حالت اکتوتریکس میباشد.
تریکوفیتون ویولاسئوم
تریکوفیتون ویولاسئوم
مشخصات کلنی: دارای رشد آهستهای است و کلنیهای مخروطی یا زگیلی شکل با رنگ بنفش تیره ایجاد مینماید. در دمای 37 درجه رشد سریعتری نسبت به دمای 25 درجه دارد. در ابتدا کلنیها مرطوب، مومی و زرد رنگ بوده ولی بعدا مرکز آنها شروع به چین خوردگیهای نامنظم میکند و رنگ مشخصه ارغوانی خود را نشان میدهد. سطح کلنی معمولا دارای چینهای نامنظم بوده و حالت پوستی یا مومی دارد. پشت کلنی نیز ارغوانی رنگ است. برخی استرینها رنگ ارغوانی را نشان نمیدهند. در کشتهای مکرر بخشهای کرکی و بیرنگی سطح کلنی را میپوشاند. کشتهای این قارچ در دمای یخچال زنده نمیمانند.
مشخصات میکروسکوپی: دارای هایفاهای با انشعابات نامنظم و حاوی گرانولهای سیتوپلاسمی میباشند. آرتروکونیدیا و کلامیدوکونیدیاهای انتهائی نیز مشاهده میشوند. معمولا فاقد ماکروکونیدیا و میکروکونیدیا هستند. هایفاهای هوائی ممکن است عناصر با جدار ضخیمی داشته باشند که شبیه ماکروکونیدیهای ترایکوفایتون روبروم میباشد. بندرت ماکروکونیدیهای گرزی شکل به تعداد بسیارکم و میکروکونیدیهای گلابی شکل ممکن است در محیطهای غنی از تیامین بعد از 2 تا3 ماه مشاهده گردند. ماکروکونیدیها شامل 2تا5 سلول هستند.
میکروسپوروم کانیس
میکروسپوروم کانیس
مشخصات ظاهری کلنی: در محیط سابورو دکستروز آگار دارای رشد سریع بوده و کلنیهای سفید تا زرد روشن با رشتههای هوائی ایجاد میکند. حالت کلنی کرکی و دارای شیارهای شعاعی است و پشت کلنی زرد، زرد نارنجی تا زرد قهوهای رنگ است. میکروسپوروم کانیس بر روی محیط برنج بخوبی رشد کرده و ماکروکونیدیهای دوکی و فراوانی تولید میکند در حالیکه میکروسپوروم اودوئینی فاقد چنین خاصیتی در این محیط است.
مشخصات میکروسکوپی: ماکروکونیدیهای دوکی شکل به اندازههای تقریبی 100×18 میکرون با جداری ناصاف به ضخامت تا چهارمیکرون را مینماید. ماکروکونیدیها دارای زائده انتهائی پستانی شکل و ناصاف هستند و بوسیله تیغههای میانی به 3 تا 15 سلول تقسیم میشوند. میکروکونیدیها گرزی یا گلابی شکل و در حدود 6×3 میکرون هستند. در ایزولههای تازه تعداد میکروکونیدیها معمولا کمتر ازماکروکونیدیها است.
میکروسپوروم جیپسئوم
میکروسپوروم جیپسئوم
مشخصات ظاهری کلنی: دارای رشد سریعی است و کلنیهای قهوهای روشن تا دارچینی یا کهربائی رنگ ایجاد مینماید. سطح کلنی پودری است و در صورت انجام کشت مکرر رشتههای سفید پنبهای در نقاط مختلف سطح کلنی دیده میشوند.
مشخصات میکروسکوپی: تعداد زیادی ماکروکونیدیا ایجاد میکند، این ماکروکونیدیها دوکی، عریض و دارای 4تا5 تیغه میانی هستند و به اندازههای تقریبی 50×15 میکرون میباشند. دیواره کنیدیها نسبتا ضخیم و ناصاف است. میکروکونیدیها گرزی شکل و به ابعاد تقریبی 5×3 میکرون میباشند. تعداد میکروکونیدیها با تجدید کشت افزایش پیدا میکنند.
اپیدرموفیتون فلوکوزوم
اپیدرموفیتون فلوکوزوم
اپیدرموفیتون فلوکوزوم گونهای انساندوست است که دارای انتشار جهانی است و بیشتر از عفونتهای کچلی کشاله ران جدا شده است. این ارگانیسم از نظر شیوع سومین عامل کچلیپا (بعد از ترایکوفایتون منتاگروفایتیس واریته اینتردیجیتال و ترایکوفایتون روبروم) میباشد. این ارگانیسم از عوامل شایع کچلی بخصوص کچلی کشاله ران درایران است.
(a) مشخصات ظاهری کلنی: دارای رشد آهسته با کلنیهای سفید و پودری شکل است که بتدریج به رنگ زرد متمایل به سبز، زیتونی روشن یا خاکی در میآید. قطر کلنیها بعد از دو هفته به 2تا3/5 سانتیمترمیرسد. کلنیها دارای چین خوردگیهای نامنظم شعاعی یا متحدالمرکزمیباشند. پشت کلنی بیرنگ و یا زرد قهوهای تا حنائی رنگ است. در اثر کشتهای مکرر موتانهائی با هایفای پنبهای سفید واستریل (عقیم) که در سطح کلنی پخش میشود پدید میآید.
(b) مشخصات میکروسکوپی: ماکروکونیدیهای فراوان که بوسیله پایه عریض، انتهای گرد و جدار صاف مشخص میشوند از ویژگیهای این قارچ است. اندازه این کنیدیها 15-8×10-6 میکرون بوده و یک تا چهار سلولی میباشند. معمولا چندیدن ماکروکونیدی از یک محل ریشه میگیرند و به این دلیل نحوه قرار گرفتن آنها روی هایفای حمایت کنندهشان برگ شبدری شکل است. میکروکونیدیا ندارد. سلولهای کروی با جدار صاف و نیز کلامیدوکونیدی به تعداد فراوان بخصوص در کشتهای کهنه پدید میآیند. هایفای فنری (spiral) شکل نیز ممکن است مشاهده شود.